Autor: Marta Dratwa
Ciekawe miejsca w naszym województwie:
ARKADIA
Ciekawe miejsca w naszym województwie:
ARKADIA
Uważam że warto jest zaplanować sobie podczas podróży spacer po tym urokliwym miejscu. Zobaczyć licznie zebrane tu rzeźby, pomniki, obrazy w muzeach, które są dziełem dośc znanych jak na czasy powstania Arkadii malarzy i rzeźbiarzy. Jest to dobre miejsce na odpoczynek, „zatrzymanie czasu” mijającego tak szybko, a na pewno na spacer w gronie rodziny czy też piknik.
Historia parku
Założycielką parku w Arkadii była Helena z Przeździeckich Radziwiłłowa (1753-1821) żona Michała Hieronima Radziwiłła właściciela pobliskich dóbr i pałacu w Nieborowie. Zatrudnili najwybitniejszych artystów epoki stanisławowskiej: architektów, rzeźbiarzy, malarzy, poetów .A efekty ich pracy sprawiają, iż Nieborów staje się wkrótce jedną z najpiękniejszych rezydencji magnackich w Polsce. Pałac zostaje przebudowany, wyposażony w sprowadzone z Anglii meble, porcelanę, srebra. Zgromadzono w nim kolekcję obrazów, starych monet i medali, powstała ogromna biblioteka zawierająca tysiące cennych starodruków, rycin, map. Większość obiektów przez nią zgromadzonych ze słynną głową Niobe na czele pochodzi ze zbiorów petersburskich podarowanych jej przez carycę Katarzynę II - jej wieloletnią przyjaciółkę. Wiele elementów renesansowych zostało pozyskanych z ruin zamku prymasowskiego w Łowiczu i rozebranej w 1783 r. kaplicy św. Wiktorii w kolegiacie łowickiej. Księżna Helena ulegając ówczesnej modzie, wzorując się na posiadłościach swych arystokratycznych przyjaciółek, a zwłaszcza rywalizując na tym polu ze swą najbliższą przyjaciółką Izabelą z Flemingów Czartoryską założycielką ogrodów w podwarszawskich Powązkach i Puławach zapragnęła stworzyć park romantyczny w stylu angielskim. Inspiracją do tworzenia tego typu założeń ogrodowych była filozofia Oświecenia głosząca hasła życia w harmonii z naturą, umiłowania przyrody i przeszłości. Swój park księżna Helena nazwała Arkadią co było nawiązaniem do antycznego mitu o greckiej krainie powszechnej szczęśliwości i miłości, zamieszkiwanej przez pasterzy. Mit ten na skutek osobistej tragedii księżnej, a mianowicie śmierci w młodym wieku jej trzech córek wzbogacony został o widmo nieuchronnie czekającej wszystkich śmierci i stał się podstawowym wyznacznikiem koncepcji programowej parku stworzonej przez jego założycielkę. Odpowiedni teren do realizacji swoich planów znalazła w pobliskiej wsi Łupia nad rzeczką o tej samej nazwie stanowiącej własność kapituły łowickiej. Dzięki energicznym staraniom wkrótce teren ten stał się własnością Radziwiłłów i można było przystąpić do prac ogrodowych, którym księżna poświęciła ponad 40 lat swego życia. W tym celu Helena Radziwiłłowa zatrudniła wybitnych artystów swej epoki.
Spacer po parku
Przed wejściem na teren parku warto zwrócić uwagę na stojący na prawo od wejścia drewniany domek pomalowany na szaro. Był on dawniej własnością Jana Konopnickiego zarządcy tutejszych młynów. Częstym gościem w tym domu była w latach 1893-1903 matka właściciela, pisarka Maria Konopnicka. Przez kamienny mostek i bramę wchodzimy na teren parku. Spacerując parkowymi alejkami co krok spotykamy najprzeróżniejsze obiekty architektoniczne. Są to zarówno zespoły budowli, jak również pojedyncze obiekty, luźno rozmieszczone elementy.
Grota Sybilli - zbudowana z potężnych głazów narzutowych. Wejście do niej zakrywa żelazna krata, jej wylot znajduje się na szczycie usypanego nad nią pagórka. Nad wejściem do Groty widzimy kapliczkę z wnęką w której dawniej znajdowała się płaskorzeźba G. Staggiego przestawiająca Madonnę. Na wschodnim skraju wzniesienia stoi Domek Gotycki zbudowany z cegły i rudy darniowej, w którym księżna urządziła symboliczną kwaterę żołnierską dla swego syna Michała Gedeona - napoleońskiego generała i późniejszego przywódcy powstania listopadowego.
W komnacie ustawiono gotyckie łoże, umieszczono krzyż, rzymskiego orła, zbroję rycerską z mieczem i hełmem. Od wschodu na poziomie gruntu znajduje się piwnica z otworami zamkniętymi kratą. Obecnie wnętrza Domku nie są udostępnione zwiedzającym.
Łuk Grecki - zbudowany ok. 1785 r. z cegły i kamienia stanowi
malowniczą oprawę widoku na Świątynię Diany od strony wschodniej. Łuk łączy się krótkim murkiem z wybudowanym kilka lat później Domem Murgrabiego. Budowlę tę wzniesiono na planie prostokąta z cegły, kamienia i rudy i częściowo otynkowano. Jej charakterystycznym elementem jest kwadratowa wieża zwieńczona blankami. Przy wschodniej elewacji stoi studnia przykryta późnobarokową, kutą z żelaza kratą.
Świątynia Diany - zbudowana w 1783 r. wg. projektu Szymona Bogumiła Zuga. Jest ona centralną budowlą kompozycji parkowej, wzniesiono ją nad stawem do którego prowadzą w dół schody aż do samego lustra wody. Po obu stronach schodów umieszczono kamienne rzeźby: lwa i sfinksa. Świątynia została zbudowana na planie prostokąta z czterokolumnowym portykiem od strony stawu i półkolistym kolumnowym obejściem od strony pd-wsch. Zastosowano kolumny w stylu jońskim. Pod tympanonem widnieje napis w języku włoskim "Dove pace trovai d'ogni mia guerra" - cytat z sonetu Petrarki - Tutaj odnalazłem spokój po każdej mojej walce. Wnętrze świątyni podzielono na kilka pomieszczeń.
Część dawnego wyposażenia świątyni jak słynna rzeźba głowy Niobe, biurko z lirami, mahoniowy tron z płaskorzeźbą orła rzymskiego na oparciu czy imitacje greckiej ceramiki znajdują się obecnie w pałacu w Nieborowie.
Akwedukt - pierwotny wzniesiony nad ujściem rzeki do stawu został rozebrany. Obecna budowla została od podstaw zrekonstruowana w latach 1950-52 nad kanałem doprowadzającym wodę do stawu. W ściany Akweduktu wmurowano liczne elementy lapidarne pochodzące z XVI-XVIII w.
Przybytek Arcykapłana czyli Łazienki. Jest to prostokątny, dwupiętrowy budynek z cegły kamienia i rudy. Od południa na poziomie piętra znajduje się taras otoczony kolumnami a pod nim kolebkowe przejście. W części górnej budynku jest wieżyczka z gołębnikiem. Od zachodu i północy niewielkie podwórka zamknięte murkami z otworami przejściowymi. Elewacje wzbogacone różnorakimi otworami i dużą ilością elementów lapidarnych. Jest ich tutaj prawie 200 i pochodzą one głównie z przebudowanej w 1782 r. kaplicy św. Wiktorii przy łowickiej kolegiacie ze znajdującego się tam nagrobka arcybiskupa J. Uchańskiego dłuta Jana Michłowicza z Urzędowa oraz z zamku prymasowskiego w Łowiczu. Pośrodku ściany wschodniej znajduje się ślepa arkada ujęta w kolumny między którymi umieszczono płaskorzeźbę z białego stiuku Gioacchina Staggiego - Nadzieja karmiąca Chimerę. Pod nią są dwa żeliwne rzygacze w kształcie lwich głów z których woda spływa do półokrągłego basenu ozdobionego maszkaronem.
Cyrk Rzymski (Karuzel) - został zaprojektowany przez H. Ittara jako wysypany żwirem tor do gonitw zaprzęgów. Jego centralnym elementem jest Obelisk z napisem łacińskim Munifiecientiae Augustii Helena posuit - wskazujący, że postawiła go Helena Radziwiłłowa by uhonorować wspaniałomyślność króla S.A. Poniatowskiego. Na obu krańcach obwodu znajdują się paraboliczne obeliski umieszczone na bębnach kolumn.
Głaz - przy dawnym wejściu do Arkadii z wykutym napisem w jęz. włoskim:
"O milsza nad inne arkadyjska ziemio,
Nad inne droższa i ukochana
którą dotykam stopą i myślą witam".
Dawniej ustawiony był u stóp Łuku Greckiego a w okresie międzywojennym usytuowano go przy domku dozorcy.
Brama klasycystyczna- na zachodnim brzegu stawu leżą jej kamienne elementy : nadproże górą dwuspadowe, węgary i dwie kule na cokołach. Pierwotnie brama ta znajdowała się na terenie cyrku, a później na Wyspie Uczuć, gdzie na ołtarzach Nadziei, Przyjaźni, Miłości, Wdzięczności i Wspomnień składano kwiaty.
Nakrywa sarkofagu - w południowej części parku w kształcie daszka z akroteriami - antyczna rzymska. Dawniej stanowiła element nie istniejącego dziś Grobowca Złudzeń ustawionego na tzw. Polach Elizejskich na drugim brzegu rzeki. W nim spoczywały prochy trzech zmarłych córek księżnej - Krystyny, Róży i Anieli.
Założycielką parku w Arkadii była Helena z Przeździeckich Radziwiłłowa (1753-1821) żona Michała Hieronima Radziwiłła właściciela pobliskich dóbr i pałacu w Nieborowie. Zatrudnili najwybitniejszych artystów epoki stanisławowskiej: architektów, rzeźbiarzy, malarzy, poetów .A efekty ich pracy sprawiają, iż Nieborów staje się wkrótce jedną z najpiękniejszych rezydencji magnackich w Polsce. Pałac zostaje przebudowany, wyposażony w sprowadzone z Anglii meble, porcelanę, srebra. Zgromadzono w nim kolekcję obrazów, starych monet i medali, powstała ogromna biblioteka zawierająca tysiące cennych starodruków, rycin, map. Większość obiektów przez nią zgromadzonych ze słynną głową Niobe na czele pochodzi ze zbiorów petersburskich podarowanych jej przez carycę Katarzynę II - jej wieloletnią przyjaciółkę. Wiele elementów renesansowych zostało pozyskanych z ruin zamku prymasowskiego w Łowiczu i rozebranej w 1783 r. kaplicy św. Wiktorii w kolegiacie łowickiej. Księżna Helena ulegając ówczesnej modzie, wzorując się na posiadłościach swych arystokratycznych przyjaciółek, a zwłaszcza rywalizując na tym polu ze swą najbliższą przyjaciółką Izabelą z Flemingów Czartoryską założycielką ogrodów w podwarszawskich Powązkach i Puławach zapragnęła stworzyć park romantyczny w stylu angielskim. Inspiracją do tworzenia tego typu założeń ogrodowych była filozofia Oświecenia głosząca hasła życia w harmonii z naturą, umiłowania przyrody i przeszłości. Swój park księżna Helena nazwała Arkadią co było nawiązaniem do antycznego mitu o greckiej krainie powszechnej szczęśliwości i miłości, zamieszkiwanej przez pasterzy. Mit ten na skutek osobistej tragedii księżnej, a mianowicie śmierci w młodym wieku jej trzech córek wzbogacony został o widmo nieuchronnie czekającej wszystkich śmierci i stał się podstawowym wyznacznikiem koncepcji programowej parku stworzonej przez jego założycielkę. Odpowiedni teren do realizacji swoich planów znalazła w pobliskiej wsi Łupia nad rzeczką o tej samej nazwie stanowiącej własność kapituły łowickiej. Dzięki energicznym staraniom wkrótce teren ten stał się własnością Radziwiłłów i można było przystąpić do prac ogrodowych, którym księżna poświęciła ponad 40 lat swego życia. W tym celu Helena Radziwiłłowa zatrudniła wybitnych artystów swej epoki.
Spacer po parku
Przed wejściem na teren parku warto zwrócić uwagę na stojący na prawo od wejścia drewniany domek pomalowany na szaro. Był on dawniej własnością Jana Konopnickiego zarządcy tutejszych młynów. Częstym gościem w tym domu była w latach 1893-1903 matka właściciela, pisarka Maria Konopnicka. Przez kamienny mostek i bramę wchodzimy na teren parku. Spacerując parkowymi alejkami co krok spotykamy najprzeróżniejsze obiekty architektoniczne. Są to zarówno zespoły budowli, jak również pojedyncze obiekty, luźno rozmieszczone elementy.
Grota Sybilli - zbudowana z potężnych głazów narzutowych. Wejście do niej zakrywa żelazna krata, jej wylot znajduje się na szczycie usypanego nad nią pagórka. Nad wejściem do Groty widzimy kapliczkę z wnęką w której dawniej znajdowała się płaskorzeźba G. Staggiego przestawiająca Madonnę. Na wschodnim skraju wzniesienia stoi Domek Gotycki zbudowany z cegły i rudy darniowej, w którym księżna urządziła symboliczną kwaterę żołnierską dla swego syna Michała Gedeona - napoleońskiego generała i późniejszego przywódcy powstania listopadowego.
W komnacie ustawiono gotyckie łoże, umieszczono krzyż, rzymskiego orła, zbroję rycerską z mieczem i hełmem. Od wschodu na poziomie gruntu znajduje się piwnica z otworami zamkniętymi kratą. Obecnie wnętrza Domku nie są udostępnione zwiedzającym.
Łuk Grecki - zbudowany ok. 1785 r. z cegły i kamienia stanowi
malowniczą oprawę widoku na Świątynię Diany od strony wschodniej. Łuk łączy się krótkim murkiem z wybudowanym kilka lat później Domem Murgrabiego. Budowlę tę wzniesiono na planie prostokąta z cegły, kamienia i rudy i częściowo otynkowano. Jej charakterystycznym elementem jest kwadratowa wieża zwieńczona blankami. Przy wschodniej elewacji stoi studnia przykryta późnobarokową, kutą z żelaza kratą.
Świątynia Diany - zbudowana w 1783 r. wg. projektu Szymona Bogumiła Zuga. Jest ona centralną budowlą kompozycji parkowej, wzniesiono ją nad stawem do którego prowadzą w dół schody aż do samego lustra wody. Po obu stronach schodów umieszczono kamienne rzeźby: lwa i sfinksa. Świątynia została zbudowana na planie prostokąta z czterokolumnowym portykiem od strony stawu i półkolistym kolumnowym obejściem od strony pd-wsch. Zastosowano kolumny w stylu jońskim. Pod tympanonem widnieje napis w języku włoskim "Dove pace trovai d'ogni mia guerra" - cytat z sonetu Petrarki - Tutaj odnalazłem spokój po każdej mojej walce. Wnętrze świątyni podzielono na kilka pomieszczeń.
Część dawnego wyposażenia świątyni jak słynna rzeźba głowy Niobe, biurko z lirami, mahoniowy tron z płaskorzeźbą orła rzymskiego na oparciu czy imitacje greckiej ceramiki znajdują się obecnie w pałacu w Nieborowie.
Akwedukt - pierwotny wzniesiony nad ujściem rzeki do stawu został rozebrany. Obecna budowla została od podstaw zrekonstruowana w latach 1950-52 nad kanałem doprowadzającym wodę do stawu. W ściany Akweduktu wmurowano liczne elementy lapidarne pochodzące z XVI-XVIII w.
Przybytek Arcykapłana czyli Łazienki. Jest to prostokątny, dwupiętrowy budynek z cegły kamienia i rudy. Od południa na poziomie piętra znajduje się taras otoczony kolumnami a pod nim kolebkowe przejście. W części górnej budynku jest wieżyczka z gołębnikiem. Od zachodu i północy niewielkie podwórka zamknięte murkami z otworami przejściowymi. Elewacje wzbogacone różnorakimi otworami i dużą ilością elementów lapidarnych. Jest ich tutaj prawie 200 i pochodzą one głównie z przebudowanej w 1782 r. kaplicy św. Wiktorii przy łowickiej kolegiacie ze znajdującego się tam nagrobka arcybiskupa J. Uchańskiego dłuta Jana Michłowicza z Urzędowa oraz z zamku prymasowskiego w Łowiczu. Pośrodku ściany wschodniej znajduje się ślepa arkada ujęta w kolumny między którymi umieszczono płaskorzeźbę z białego stiuku Gioacchina Staggiego - Nadzieja karmiąca Chimerę. Pod nią są dwa żeliwne rzygacze w kształcie lwich głów z których woda spływa do półokrągłego basenu ozdobionego maszkaronem.
Cyrk Rzymski (Karuzel) - został zaprojektowany przez H. Ittara jako wysypany żwirem tor do gonitw zaprzęgów. Jego centralnym elementem jest Obelisk z napisem łacińskim Munifiecientiae Augustii Helena posuit - wskazujący, że postawiła go Helena Radziwiłłowa by uhonorować wspaniałomyślność króla S.A. Poniatowskiego. Na obu krańcach obwodu znajdują się paraboliczne obeliski umieszczone na bębnach kolumn.
Głaz - przy dawnym wejściu do Arkadii z wykutym napisem w jęz. włoskim:
"O milsza nad inne arkadyjska ziemio,
Nad inne droższa i ukochana
którą dotykam stopą i myślą witam".
Dawniej ustawiony był u stóp Łuku Greckiego a w okresie międzywojennym usytuowano go przy domku dozorcy.
Brama klasycystyczna- na zachodnim brzegu stawu leżą jej kamienne elementy : nadproże górą dwuspadowe, węgary i dwie kule na cokołach. Pierwotnie brama ta znajdowała się na terenie cyrku, a później na Wyspie Uczuć, gdzie na ołtarzach Nadziei, Przyjaźni, Miłości, Wdzięczności i Wspomnień składano kwiaty.
Nakrywa sarkofagu - w południowej części parku w kształcie daszka z akroteriami - antyczna rzymska. Dawniej stanowiła element nie istniejącego dziś Grobowca Złudzeń ustawionego na tzw. Polach Elizejskich na drugim brzegu rzeki. W nim spoczywały prochy trzech zmarłych córek księżnej - Krystyny, Róży i Anieli.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz